काही दिवसांपूर्वी जम्मू-कश्मीरमधील पहेलगाम भागात घडलेल्या दहशतवादी हल्ल्यामुळे भारत-पाकिस्तान संबंध पुन्हा एकदा तणावाच्या स्थितीत आले आहेत. या भीषण घटनेत अनेक निष्पाप पर्यटकांचे प्राण गेले. हल्ल्यानंतर तपासात निष्पन्न झाले की, या हल्ल्याचे धागेदोरे थेट पाकिस्तानातील रावळपिंडीशी जोडलेले आहेत. यामुळे भारत सरकारने त्वरित कठोर निर्णय घेत, अटारी सीमेवरून होणारा संपूर्ण व्यापार बंद केला आहे.
भारताच्या या निर्णयाचा पाकिस्तानवर मोठा आर्थिक आणि राजनैतिक परिणाम होणार असल्याचे संकेत आहेत. अटारी-वाघा बॉर्डर हे भारत आणि पाकिस्तान यांच्यातील एकमेव थेट रस्ता संपर्काचे ठिकाण आहे. या मार्गाने दोन्ही देशांमध्ये व्यापार आणि नागरिकांची ये-जा सुरु होती. भारत पाकिस्तानला विविध वस्तू – जसे की सोयाबीन, कोंबड्यांचे खाद्य, भाज्या, प्लास्टिक साहित्य, सूत, आणि मसाले – निर्यात करत होता. दुसरीकडे पाकिस्तानमधून भारतात खजूर, सुका मेवा, जिप्सम, सिमेंट, काच आणि सैंधव मीठ यासारख्या वस्तू आयात होत होत्या.
2023-24 या आर्थिक वर्षात अटारी बॉर्डरमार्गे सुमारे 3,886 कोटी रुपयांचा व्यापार झाला होता. या मार्गाने 6,800 हून अधिक मालवाहू वाहनं आणि 71,000 पेक्षा जास्त नागरिकांची ये-जा झाली होती. या सगळ्यावर आता पूर्णविराम लागला आहे.
पाकिस्तान आधीच आर्थिक संकटात सापडलेला असताना भारताच्या या निर्णयामुळे त्याच्या अडचणींमध्ये मोठी भर पडणार आहे. अनेक पाकिस्तानी व्यापारी आणि उत्पादन कंपन्या भारताच्या बाजारपेठेवर अवलंबून होत्या. या मार्गाने होणाऱ्या व्यापारामुळे स्थानिक अर्थव्यवस्थेला मोठा आधार मिळत होता, तोच आधार आता कोलमडण्याची शक्यता आहे.
याशिवाय, भारत सरकारने पाकिस्तानच्या उच्चायुक्त कार्यालयातील काही अधिकाऱ्यांना परत पाठवण्याचे संकेत दिले आहेत. तसेच भारतात असलेल्या पाकिस्तानी नागरिकांना 48 तासांच्या आत देश सोडण्याचे आदेश देण्यात आले आहेत. सिंधू नदी पाण्याच्या करारावरही भारत पुनर्विचार करत असल्याचे बोलले जात आहे, जे आणखी एक गंभीर पाऊल ठरू शकते.
या घटनाक्रमातून स्पष्ट होते की भारताने दहशतवादाविरोधात कोणतीही तडजोड न करता कडक भूमिका घेतली आहे. व्यापार, राजनैतिक संबंध, आणि सीमावर्ती व्यवहारांवर याचा मोठा परिणाम होणार असून, या निर्णयाची झळ पाकिस्तानला अधिक तीव्रतेने जाणवेल.