पाहलगाममध्ये झालेल्या अमानुष दहशतवादी हल्ल्यानंतर भारताने अत्यंत नियोजित आणि अचूक प्रत्युत्तर दिलं आहे. पाकिस्तानमधील दहशतवादी तळांवर भारतीय सैन्यदलांनी अचूक लक्ष्य साधलं असून, त्यांच्या एअरबेसवरही जबरदस्त हल्ला चढवण्यात आला. या कारवाईत रडार यंत्रणा उद्ध्वस्त करण्यात आली आहे. या संपूर्ण मोहिमेचे पुरावे उपग्रहाद्वारे मिळालेल्या फोटोंच्या स्वरूपात उपलब्ध झाले असून, या फोटोंनी पाकिस्तानची पोलखोल केली आहे.
या कारवाईत भारतीय अंतराळ संशोधन संस्थेचा (ISRO) मोलाचा वाटा आहे. ISRO चे चेअरमन व्ही. नारायणन यांनी याबाबत माहिती देताना सांगितले की, सध्या भारताकडे किमान 10 महत्त्वाचे सॅटेलाइट्स आहेत जे 24 तास सतत देशाच्या सुरक्षेसाठी काम करत आहेत. “आपण आपल्या सीमांच्या आजूबाजूला काय घडतंय हे जाणून घेणं अत्यंत गरजेचं आहे. आणि त्यासाठी सॅटेलाइट्सद्वारे मिळणारी माहिती अतिशय उपयुक्त ठरते,” असं नारायणन यांनी सांगितलं.
भारताचं सागरी किनाऱ्यांचं क्षेत्र सुमारे 7000 किलोमीटरपेक्षा अधिक पसरलेलं आहे. त्यामुळे या भागावरही बारकाईनं लक्ष ठेवणं आवश्यक असतं. ड्रोन आणि उपग्रहांची मदत घेतल्याशिवाय हे शक्य नाही. ISRO ने आतापर्यंत 127 पेक्षा अधिक उपग्रह यशस्वीरीत्या अंतराळात प्रक्षेपित केले आहेत. यामध्ये शासकीय, खाजगी आणि शैक्षणिक संस्थांचे उपग्रह देखील आहेत. पण त्यापैकी काही खास उपग्रह हे विशेषतः हेरगिरी आणि टेहळणीसाठी तयार करण्यात आले आहेत. हे उपग्रह ‘कार्टोसॅट’ आणि ‘रिसॅट’ सिरीजचे असून, शत्रूच्या प्रत्येक हालचालीवर बारकाईनं नजर ठेवतात.
पुढील काही वर्षांत भारत 50 हून अधिक टेहळणी उपग्रह अंतराळात प्रक्षेपित करण्याची योजना आखत आहे. यामुळे भारतीय लष्कर, नौदल आणि हवाई दल यांना शत्रूच्या हालचालींवर अधिक अचूक आणि वेगवान माहिती मिळू शकणार आहे.
भारतीय लष्कराने रविवारी घेतलेल्या पत्रकार परिषदेमध्ये पाकिस्तानात झालेल्या कारवाईचे ठोस पुरावे सादर केले. सॅटेलाइट फोटोंद्वारे हे स्पष्ट दाखवण्यात आलं की, दहशतवादी तळांचा आणि पाकिस्तानी लष्कराच्या हवाई तळांचा नायनाट करण्यात आला आहे. या फोटोंमुळे आंतरराष्ट्रीय स्तरावरही भारताच्या कारवाईला मान्यता मिळाली आहे आणि पाकिस्तानचं खोटं उघड झालं आहे.
निष्कर्ष:
भारताची अंतराळ तंत्रज्ञानातील प्रगती केवळ संशोधनापुरती मर्यादित राहिलेली नाही, तर ती देशाच्या सुरक्षेत मोलाची भूमिका बजावत आहे. ऑपरेशन सिंदूर हे याचे उत्तम उदाहरण आहे – जेथे विज्ञान, तंत्रज्ञान आणि लष्करी कौशल्य यांचा मिलाफ होत, भारताने आपल्या शत्रूंना ठोस आणि निर्णायक संदेश दिला आहे.